Uitleg bij het meten van de waterkwaliteit

Samen meten

Het waterschap is met het project Meet je Waterkwaliteit gestart om het bewustzijn rondom de waterkwaliteit te vergroten en bewoners te betrekken bij hun leefomgeving en gezondheid. Daarnaast is de informatie die we verzamelen een waardevolle aanvulling op de zogenaamde Ecoscans.  Het waterschap en de gemeenten laten die om de drie jaar uitvoeren om de ontwikkeling van de waterkwaliteit in het bebouwd gebied te volgen. Deze aanvullende informatie kan ons helpen om  (de aanpak van) de waterkwaliteit en ecologie in het zogenoemde stedelijk gebied te verbeteren.

Streefbeelden waterkwaliteit

Om de waterkwaliteit te beoordelen gebruiken we vier waterkwaliteitsniveaus. We hebben hier zogenoemde streefbeelden van gemaakt, om te kunnen laten zien wat we bedoelen. In het landelijk gebied streven we naar bloeiende natuurvriendelijke oevers en diversiteit aan waterplanten en waterdieren. In het stedelijk gebied willen we dat ook. Daarnaast is het belangrijk dat er geen afval en kroos in het water drijft, het water helder is en waterplanten zichtbaar zijn. Deze streefbeelden gebruiken we voor het stedelijk gebied.
In het landelijk gebied kijken we meer naar het ecologisch beheer en onderhoud van een sloot en oever en de impact op de waterkwaliteit.

Hoe scoort de sloot

Als je een meting doet en die invoert op hdsr.nl/meetjewaterkwaliteit dan krijgt de meting in het stedelijk gebied de volgende dag een ecologische score. Kijk op de kaart en zet in de legenda de ecologische score aan: rood (slecht), geel (zichtbaar), groen (zichtbaar plus) of blauw (natuurlijk). Bij een slechte score is de oorzaak onder andere de aanwezigheid van kroos, afval, troebel water en geen doorzicht tot aan de bodem. Wanneer er planten in het water groeien is de waterkwaliteit zichtbaar verbeterd. Het verschil tussen zichtbaar en zichtbaar plus is dat de oever natuurlijke inheemse planten bevat en niet alleen gras of beschoeiing. Een natuurvriendelijke oever met diversiteit aan waterplanten, en in het water verschillende soorten en type planten, zorgt voor natuurlijke bescherming van planten en dieren. Drassige, bloeiende, flauwe oevers bevorderen de natuurlijke ontwikkeling van het waterleven. Fauna- en vispassages zorgen voor een groen blauwe verbinding voor de waterdieren, waardoor de flora en fauna toenemen.

Streefbeelden per grondsoort

Zand is droog, hard en korrelt als je het voelt. Klei is zwaar, heeft een stevige structuur en is lastig uit elkaar te halen en te bewerken. Veen is vochtig en sponsachtig. Dat heeft invloed op de landbouw, het watersysteem en op de ontwikkeling van de natuur. Per grondsoort hebben we de streefbeelden ontwikkeld. In de figuren zie je de streefbeelden voor het stedelijk gebied en het streefbeeld van een bloeiende boerensloot in het veenweidegebied.

Frequentie: wat ga je meten

Om mee te kunnen doen, hoef je geen waterkwaliteitsdeskundige of ecoloog te zijn. Je kunt één of meerdere watergangen meten, of één watergang in de periode van mei-september vaker meten. Kies een meetpunt op de gebiedskaart. De groene stippen zijn ecoscan-punten die de gemeente heeft uitgekozen. Deze punten monitort een professional één keer per drie jaar. Woont u in de buurt van een ecoscan-punt? Dan heeft het onze voorkeur om deze in juni /juli/augustus te meten. We kunnen deze dan vergelijken met de ecoscans uit 2015, 2018, 2021 en 2024. Je kunt ook een eigen meetpunt kiezen en daar de komende tijd meten.
Heb je vragen? Mail ons dan, het e-mailadres is: meetjewaterkwaliteit@hdsr.nl

Beheer en onderhoud

Afval in en rond het water is slecht voor het waterleven. Planten in het water en in de oever zorgen voor bescherming van waterdieren en voor helder water. Dat is een goede start voor de ontwikkeling van de natuur. Als watergangen worden onderhouden, slibben ze niet dicht. Diepe sloten zijn beter voor het waterleven. De temperatuur wisselt minder snel en vooral in de zomer kan dit veel verschil maken. Er is dan meer zuurstof, minder stank en minder vissterfte. Bij een goede waterkwaliteit zien wij helder, dieper water met een diversiteit aan waterplanten. Waterplanten zijn belangrijk voor zuurstof in het water. Ze zijn een schuilplaats en kraamkamer voor waterdieren en vissen. Een goede waterkwaliteit leidt tot doorzicht in het water en zorgt voor leven in het water en op de oever. 
De helderheid van het water is een goede graadmeter voor de waterkwaliteit. De hoeveelheid licht die in het water doordringt, wordt beïnvloed door wervelende bodemdeeltjes, aanwezigheid van algen en de troebelheid van het aangevoerde water. In helder water kunnen diverse waterplanten goed groeien. Hoe groter het doorzicht, hoe beter de waterkwaliteit. Het is belangrijk om de doorzichtmeting zo dicht mogelijk in het midden van de watergang te meten. Bij een dicht begroeide oever of bij weinig bodemzicht, zoek je een plekje op een steiger of brug in hetzelfde gebied, met dezelfde waterkwaliteit.

Persoonlijke beoordeling

Vergelijk jouw watergang met de kennis en ervaring die je inmiddels hebt. Welke omschrijving en tekening past het beste bij jouw watergang? Bij een slechte score is de oorzaak o.a. aanwezigheid van kroos, afval, troebel water en geen doorzicht tot aan de bodem. Wanneer er planten in het water groeien is de waterkwaliteit zichtbaar verbeterd. Het verschil tussen zichtbaar en zichtbaar plus is dat de oever natuurlijke inheemse planten bevat, en niet alleen gras of houten, metalen of stenen beschoeiing. Een natuurvriendelijke oever met diversiteit aan planten, en in het water verschillende soorten en type planten zorgt voor natuurlijke bescherming van flora en fauna. Drassige, bloeiende, flauwe oevers bevorderen de natuurlijke ontwikkeling van het waterleven. En fauna- en vispassages zorgen voor een groen blauwe verbinding voor de waterdieren, waardoor de biodiversiteit toeneemt. Dit is een levendige en toekomstbestendige watergang.

Op de kaart

Op de kaart zie je de meetresultaten. In de legende kan je de ecologische score aanzetten en de overige informatie uitzetten. Ook kan je de meetgegevens exporteren.