Presentatie plan ‘Veenetië’

Tijdens het Nationaal Congres Bodemdaling op 21 november presenteerden wij samen met Gemeente Woerden het plan ‘Veenetië’. In dit plan onderzochten we samen met onze partners de haalbaarheid van drijvend bouwen in veenweidegebied.

Aanleiding van het onderzoek

Grote delen van Nederland bestaan uit veen, waaronder de gemeente Woerden. Veen is niet draagkrachtig, waardoor wegen, riolering, groen en kabels en leidingen verzakken en schade oplopen. Voor de gemeente betekent dit hoge beheer- en onderhoudskosten van de openbare ruimte. Daarnaast krijgen we door klimaatverandering steeds vaker te maken met langdurige droogte en hevige regen. Dit vraagt om een flexibel watersysteem dat in staat is om piekbuien te bergen en water op te slaan, zodat er ook in droge tijden genoeg water veilig is gesteld. De huidige wijze van bouwen houdt nog onvoldoende rekening met deze gevraagde flexibiliteit. Door de hoge druk op de woningmarkt en het beperkte aantal (goede) locaties om te bouwen, is het waarschijnlijk dat ook gebieden met een niet-draagkrachtige bodem bebouwd worden. Een drijvende wijk in het veenweidegebied kan hier een uitkomst bieden. Een drijvende wijk is flexibel, heeft geen last van een dalende bodem en kan goed water bufferen. Het is daarmee een bodemdaling- en klimaatbestendige wijk.

Bevindingen

Tijdens het onderzoek is gekeken naar ontwerpmogelijkheden, techniek, kosten, planeconomie en wetgeving. Dit heeft waardevolle inzichten opgeleverd in de vele kansen en risico’s voor drijvend bouwen in veenweidegebied. De haalbaarheid wordt kansrijk geschat en de maatschappelijke meerwaarde is aanzienlijk. Wel dient er een grondige locatieafweging uitgevoerd te worden en moeten er concrete randvoorwaarden worden meegegeven aan ontwikkelaar. In het kort heeft het onderzoek de volgende bevindingen opgeleverd:

  • Ontwerp: drijvend bouwen vraagt om een heel andere ontwerpbenadering. Het is daarom aan te raden om stedenbouwkundigen in een vroeg stadium van het ontwerpproces te betrekken.
  • Techniek: drijvend bouwen biedt aanzienlijke voordelen, maar er zijn ook belangrijke aandachtspunten zoals de flexibele aansluitingen tussen verschillende wijkonderdelen, aanpak kabels en leidingen, waterkwaliteit, aanvoer van drijvende woningen en vroegtijdige afstemming met betrokken partijen.
  • Kosten: financieel lijkt een drijvende wijk haalbaar mits de ontwikkelende partij en de gemeente afspraken maken over hoe toekomstige besparingen in beheer en onderhoud verrekend worden in de ontwikkelingsfase.
  • Planeconomisch: de omgevingswet biedt kansen om klimaat- en bodemdalingsbestendig te bouwen in veenweidegebied. Voor de provinciale en gemeentelijke omgevingsvisies, verordeningen, omgevingsplannen en programma’s zijn bouwstenen voor drijvend bouwen geïdentificeerd.
  • Juridisch: vanuit bestaande juridische kaders resteren belangrijke discussiepunten. Zo kan de gemeente bijvoorbeeld kiezen of zij drijvende woningen als (on)roerende zaak aanmerkt.

Het project heeft plaatsgevonden in opdracht van gemeente Woerden, de provincie Utrecht en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en directe betrokkenen zijn de provincie Zuid-Holland, Balance D’eau, Zeinstra Veerbeek Architecten, ORG-ID, Witteveen+Bos en Sweco. In het vervolgonderzoek gaat de gemeente samen met de partners van de Regio Deal Bodemdaling nog openstaande vraagstukken onderzoeken en proberen partners te prikkelen mee te denken met het concept van een drijvende wijk.


Zie ook:

Bekijk hier het volledige onderzoek, onder het kopje 'Bodemdaling'. Voor vragen over het onderzoek kunt u contact opnemen met onze collega Dries Schuwer via dries.schuwer@hdsr.nl