Maaien van watergangen: belangrijk voor doorstroming en waterkwaliteit
Sloten, rivieren en kanalen hebben onderhoud nodig. Een van de manieren om dit te doen is door watergangen te maaien en zo het teveel aan waterplanten in het water te verwijderen.
Het maaien van watergangen is nodig om wateroverlast te voorkomen, de doorstroming te behouden en de waterkwaliteit te verbeteren. We houden hierbij rekening met de natuur en passen ons maaibeleid per gebied aan.
Op deze pagina vindt u meer informatie over het hoe en waarom van het maaien.
Maaien: maatwerk met oog voor de natuur
We maaien alleen waar en wanneer dat nodig is. Daarbij houden we rekening met de waterdoorstroming, en de natuur. Soms maaien we eerder om wateroverlast te voorkomen, en op andere plekken juist later of minder om planten en dieren meer ruimte te geven. Waar het kan maaien we in fases en laten we het natte gedeelte van de oever staan, zodat de natuur zich kan herstellen.
Bij het maaien volgen we vaste werkafspraken, ook met onze aannemers. Zo zorgen we dat het onderhoud goed én zorgvuldig gebeurt.
Zo stellen we de eerste maaibeurt soms uit tot na het broedseizoen en maaien we vaak niet bij hoge watertemperaturen.
Maaisel blijft wat langer op de kant liggen, zodat dieren terug kunnen kruipen, en nesten van broedende vogels worden beschermd.
Waar maait het waterschap?
Het waterschap maait de watergangen waar het waterschap verantwoordelijk voor is. Dit zijn vaak de sloten, weteringen en rivieren die belangrijk zijn voor de wateraan- en afvoer, de zogenaamde primaire watergangen. Op de maaikaart is te zien welke watergangen dat zijn.
Bekijk hier een grotere kaart.
Hoe maaien we?
We maaien op twee manieren: vanaf de kant of vanaf het water met een maaiboot. Meestal gebeurt het vanaf de kant met een kraan of trekker met een maaikorf. Deze maait de waterplanten en legt ze tegelijk op de kant. Als de plek lastig te bereiken is, gebruiken we een maaiboot. Die maait de planten, waarna ze gaan drijven. De drijvende planten worden opgevangen en uit het water gehaald, bijvoorbeeld met een kraan of bij een gemaal met een krooshekreiniger.
Wat betekent dit voor omwonenden en recreanten?
Tijdens het maaien van watergangen probeert het waterschap de overlast voor bewoners en recreanten zoveel mogelijk te beperken.
U kunt langs de waterkant enige hinder ondervinden, omdat het maaisel op de kant wordt gelegd. Bijvoorbeeld op een plek waar gevist wordt. Op een paar plekken maaien we bewust niet elk jaar, zodat het riet blijft staan. Het water kan door het maaien tijdelijk troebel zijn en er kunnen plantenresten drijven.
Kromme Rijn
Tijdens maaiwerkzaamheden op de Kromme Rijn wordt op verschillende locaties de doorvaart tijdelijk gestremd. Tijdens deze periodes is het niet mogelijk om door te varen. Wel kunt u opstappen of uitstappen bij de in- of uitstapplekken die in de buurt van de stremming zijn ingericht.
De stremmingen worden veroorzaakt door vlotten die over de breedte van de Kromme Rijn worden geplaatst. Deze vlotten worden gebruikt om het maaisel bij door het waterschap ingerichte locaties te verzamelen, uit het water te scheppen en af te voeren.
Kijk voor de actuele stremmingen op vaarweginformatie.nl.
Wat ziet u daarvan in het veld?
- Gedeelten van de vegetatie blijven staan. Dit is belangrijk voor onder meer het voedsel, de dekking en de ei-afzetplaats van dieren.
- Het waterschap kan de eerste maaibeurt uitstellen. Als het kan tot na de voortplantingsperiode van beschermde dieren.
- We houden rekening met maaien bij zeer hoge watertemperaturen. Dit om zuurstofloosheid in het water te voorkomen.
- Het maaisel blijft langer op de kant liggen. We geven dieren zo de gelegenheid terug naar de watergang te kruipen.
- Het waterschap spoort voor het maaien broedende vogels en hun nesten op en beschermt ze.
Q&A: Maaien en slootmaaisel
Door een teveel aan waterplanten op de bodem, kan een watergang dichtgroeien. Dit kan leiden tot wateroverlast, het belemmert de aan- en afvoer van water en is slecht voor de waterkwaliteit.
Het maaien van een watergang (een sloot, wetering of rivier) houdt in dat de overtollige waterplanten die in de watergang groeien, verwijderd worden.
Het maaisel wordt tijdelijk op de kant gelegd of direct afgevoerd, afhankelijk van de situatie. Het maaien gebeurt meestal vanaf de kant met een kraan of trekker met maaikorf. Is de sloot moeilijker bereikbaar, dan gebruiken we een maaiboot. De drijvende planten worden met opvangschermen of een kraan op de kant gelegd. Het waterschap werkt samen met aannemers die volgens onze richtlijnen maaien.
We maaien alleen wanneer het nodig is, met aandacht voor natuur en waterdoorstroming. Soms maaien we eerder om wateroverlast te voorkomen, of juist later om meer ruimte te geven aan planten en dieren. Waar mogelijk maaien we in fasen en laten we delen van oevers staan om de biodiversiteit te ondersteunen.
- Gedeelten van de vegetatie blijven staan. Dit is belangrijk voor onder meer het voedsel, de dekking en de ei-afzetplaats van dieren.
- Het waterschap kan de eerste maaibeurt uitstellen. Als het kan tot na de voortplantingsperiode van beschermde dieren.
- We houden rekening met maaien bij zeer hoge watertemperaturen. Dit om zuurstofloosheid in het water zo veel mogelijk te voorkomen.
- Het maaisel blijft langer op de kant liggen. We geven dieren zo de gelegenheid terug naar de watergang te kruipen.
- Het waterschap spoort voor het maaien broedende vogels en hun nesten op en beschermt ze.
Het waterschap is verantwoordelijk voor het maaien van natte gedeeltes van de watergangen, terwijl de droge gedeeltes vaak door aangrenzende eigenaren (bijvoorbeeld boeren of gemeenten) worden gemaaid. We proberen hierin goed af te stemmen.
Na het maaien blijft het maaisel vaak een paar dagen op de kant liggen. Dat gebeurt bewust. Kleine waterdieren zoals kikkers, larven en insecten kunnen zo terug het water in kruipen. Daarnaast kan het water uit het maaisel terugstromen in de sloot.
Het op de kant leggen van het maaisel is toegestaan dankzij de zogenaamde ontvangstplicht: eigenaren of gebruikers van gronden die langs het water liggen zijn op grond van de Omgevingswet verplicht om maaiselte ontvangen. Meer informatie vindt u hier: Gedoogplicht ontvangst maaisel en baggerspecie | Informatiepunt Leefomgeving
Maaien kan tijdelijk geluidsoverlast veroorzaken of het uitzicht van de oevers verstoren. Maaisel kan in het water drijven, maar wordt door de stroming vanzelf afgevoerd. Ook kan het maaien zelf lokaal zorgen voor overlast op de (vaar)weg.
Het maaien van een watergang duurt gemiddeld zo’n drie weken.
Ecologisch maaien houdt in dat we rekening houden met natuur en dieren, door bijvoorbeeld vegetatie langer te laten staan, het maaien uit te stellen tot na het broedseizoen, of het maaisel langer op de kant te laten liggen (zodat kleine waterdieren terug kunnen kruipen).
In het werkgebied van het waterschap ligt ruim elfduizend kilometer aan watergangen. Het waterschap onderhoudt de meest belangrijke watergangen zelf (ruim elfhonderd kilometer). Voor de kleinere sloten zijn de aangrenzende eigenaren onderhoudsplichtig.
Rivierkreeften eten onder andere veel waterplanten en kunnen hiermee de waterkwaliteit beïnvloeden, wat de natuur in het water in gevaar kan brengen. Omdat rivierkreeften het evenwicht in het ecosysteem verstoren, passen we ons maaibeleid hierop aan. We maaien vaak minder op plekken waar veel rivierkreeften zitten, omdat hier de hoeveelheid waterplanten al veel is afgenomen. Op deze manier proberen we verdere schade aan de natuur en de waterkwaliteit te voorkomen.
Elke watergang is anders, en de omstandigheden veranderen continu. We passen ons maaibeleid per gebied aan, afhankelijk van de situatie ter plaatse.
Het waterschap monitort het gehele groeiseizoen de hoeveelheid en soorten waterplanten. Daarbij houden we rekening met de functie van een watergang, bijvoorbeeld of deze veel water aan of af moet kunnen voeren. Hierin nemen we het ecologische belang van de watergang mee.
Het is mogelijk dat het onderhoud veranderd is ten opzichten van voorgaande jaren dit komt omdat de er verschillende factoren invloed hebben op onze werkzaamheden, zoals meer droge en natte periodes.
Als u een melding wilt doen over het maaien van een watergang bij u in de buurt, dan kan dat hier.