Innovaties
Een unieke samenwerking tussen het waterschap en de aannemers Mourik, Van Oord en Lekensemble (Heijmans, DEME en GMB) maakt het mogelijk om innovaties te ontwikkelen. Dit doen zij samen met diverse kennisinstituten en ingenieursbureaus.
Van het plannen tot en met het uitvoeren vormen Mourik, Van Oord en Lekensemble een gezamenlijk team met het waterschap. Kern van de samenwerking is kennisdelen en het ontwikkelen en toepassen van innovaties. De innovaties van Sterke Lekdijk kunnen bij aantoonbaar succes worden herhaald en zijn te gebruiken door andere waterschappen. Op die manier leveren wij een positieve bijdrage aan de grote dijkversterkingsopgave van Nederland.
Innovatiepartnerschap
Voor het project Sterke Lekdijk hebben we gekozen voor de Europese aanbestedingsvorm Innovatiepartnerschap. Dit geldt voor de planuitwerking en realisatie van alle deeltrajecten. Bij Innovatiepartnerschap is eerst ontwikkeling nodig. In het geval van de Sterke Lekdijk gaat het om innovatieve dijktechnieken die al wel op pilotschaal zijn ontwikkeld, maar nog niet zijn toegepast op grote schaal.
1. Sociale innovatie
Sociale innovatie is het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten en samenwerkingswerkingsverbanden om uitdagende (sociale) vraagstukken aan te pakken. Dit bereiken we door alle partijen vroeg bij het proces te betrekken, waarbij kennisdeling centraal staat. Dit leidt tot betere resultaten en een prettig proces.
2. Procesinnovatie
Procesinnovatie is een aanpassing in de manier van werken, zowel aan de voorkant tijdens het ontwerp- en vergunningenproces, als tijdens de uitvoering van de dijkversterking. Deze andere manier van werken heeft tot doel om sneller, efficiënter, duurzamer en goedkoper met elkaar samen te werken.
3. Productinnovatie
Een productinnovatie heeft betrekking op de technische maatregelen die nodig zijn voor de dijkversterking. Door het toepassen van productinnovaties in en rondom een dijk zorgen we ervoor dat de overlast voor de omgeving bij de uitvoering en de kosten beperkt blijven, en dat de dijksterking op een duurzame manier uitgevoerd wordt.
Zes kansrijke productinnovaties
Samen met ingenieursbureaus en de innovatiepartners heeft het waterschap een uitgebreide innovatiescan gedaan. Hierbij is de dijk onder de loep genomen, en is er gekeken naar de veiligheidsopgave, de ruimtelijke opgave en de geotechnische ondergrond. Met deze aanpak zijn kennis en expertise optimaal gebruikt.
Het resultaat zijn zes technische innovaties, die toepasbaar zijn voor de uitvoering van de dijkversterking. Welke van deze innovatie wordt toegepast is afhankelijk van de technische maatregel die er nodig is en hoe de ondergrond eruit ziet. Hieronder worden de productinnovaties uitgelegd. Bekijk ook onze documentenpagina voor nog meer informatie.
Prolock filterscherm
Een Prolock filterscherm voorkomt dat er kanalen (pipes) ontstaan onder de dijk bij hoogwater. Deze pipes kunnen de dijk verzwakken. Het filterscherm laat water door, maar houdt zand en andere gronddeeltjes tegen. Daardoor wordt de pipe gestopt zonder de waterstroom te hinderen.
Het Prolock filterscherm is gemaakt van gerecyclede PVC-elementen met een breedte van 0,5 m. Het honingraat profiel is voorzien van verticale sleuven en gevuld met een filtermateriaal (fijn zand).
De toepassing van filters komt voort uit de wereld van de drinkwaterputten. Het is daarmee niet een nieuwe techniek, wel een nieuwe toepassing.
Grofzandbarrière
Een grofzandbarrière is een andere toepassing die, net als het Prolock scherm, ook voorkomt dat er kanalen (piping) ontstaan onder de dijk. Het grove zand laat water door, maar houdt fijn zand en andere gronddeeltjes tegen. De grofzandbarrière zorgt er daarmee voor dat de pipe wordt gestopt zonder de waterstroom te verhinderen.
De grofzandbarrière bestaat uit een muur van zand met daarbovenop een kleikap. Hoe grof het zand moet zijn, is afgestemd op de omliggende grondeigenschappen. Hierdoor blijft de zandmuur gedurende zijn hele levensduur netjes op zijn plek.
Kunststof Damwand
Een kunststof damwand voorkomt dat er bij hoog water kanalen onder de dijk ontstaan (pipes). Dit verzwakt mogelijk de dijk. De wand onderbreekt de vorming van deze kanalen. Door sleuven in het materiaal wordt de grondwaterstroom echter niet gestopt. De kunststof damwand is gemaakt van gerecyclede PVC-elementen met een breedte van ca. 20 centimeter. Ten opzichte van een stalen damwand is het aanbrengen van een kunstof damwand goedkoper en duurzamer in productie en transport.
Soilmix wand
Het Soilmix heave scherm is een in de grond gevormde ondoorlatende wand. Deze wand onderbreekt de vorming van pipes en stopt de waterstroom. Een freesmachine mixt de ondergrond tot 15 meter diep met een bindmiddel, zoals water en cement. Zo ontstaat een stevige wand van 0,5 tot 1,5 meter dik, die piping voorkomt én de grond stabieler maakt, zodat de dijk niet verschuift of verzakt. Omdat voor de freesmethode gebruik wordt gemaakt van bestaande grond, is het een duurzame oplossing. De freesmachine die de sleuven maakt veroorzaakt weinig trillingen, geeft beperkte geluidsoverlast en is een snelle methode.
Freesmachine
Nieuwe rekenregels en -methodieken
Het gedetailleerd analyseren en doorrekenen van een deel van de dijk en het inzichtelijk maken van alle gegevens, is een tijdsintensieve en kostbare activiteit. Het verbeteren van rekenregels en -methodieken is een ander soort productinnovatie die we binnen het programma Sterke Lekdijk doorontwikkelen. Door beter en anders te rekenen zijn er uiteindelijk minder ingrijpende maatregelen nodig. Daarmee verminderen we de impact op onze omgeving en beperken we de kosten.
Bentonietmat
Een bentonietmat voorkomt dat er kanalen (pipes) ontstaan onder de dijk. De mat zorgt ervoor dat de weg die de ondergrondse waterstromen moeten afleggen veel langer wordt. Hierdoor heeft het water meer weerstand waardoor de stroomsnelheid van het water afneemt en er geen zand wordt meegevoerd.
Een bentonietmat bestaat uit twee lagen geotextiel met daartussen bentoniet. Dit materiaal zet uit als het in aanraking komt met water en vormt een laag die slecht water doorlaat, vergelijkbaar met een dikke laag klei.
De mat wordt op een diepte van minimaal 80 centimeter onder de bestaande grond aangebracht. Dit gebeurt aan de rivierkant.
Actueel
Duurzaam opdrachtgeverschap
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Met duurzaam opdrachtgeverschap geven we daar handen en voeten aan.
Wat is piping?
Bij piping stroomt water via een zandlaag onder de dijk door en komt het achter de dijk weer omhoog. Doordat het water zand meeneemt ontstaat na een tijd een doorgaande verbinding tussen het buitenwater en het achterland. Dit leidt tot een verzwakte dijk en mogelijk tot het bezwijken van de dijk.