Grondwater

Wat is grondwater?

Grondwater is water dat zich onder de grond bevindt. Het komt uit regen dat in de bodem zakt en daar wordt opgeslagen. Grondwater is erg belangrijk voor mensen, planten en dieren. Het wordt gebruikt voor drinkwater, landbouw, industrie, natuur en energie. Daarom is het belangrijk dat er genoeg schoon grondwater is. Als het grondwater te laag staat, kunnen er problemen ontstaan, zoals droogte in de zomer, schade aan huizen en funderingen, en problemen voor de landbouw en bepaalde planten. Als het grondwater te hoog staat, kan er overlast ontstaan.

Grondwatertekort

Klimaatverandering zorgt voor langere droge periodes in de zomer. Dit kan leiden tot ernstige schade aan landbouw en natuur en de grondwaterstand kan onder druk komen te staan. Daarom kijken we samen met de provincie en gemeenten naar mogelijkheden om tijdens natte periodes zoveel mogelijk water vast te houden. Dit kan bijvoorbeeld door waterbuffers aan te leggen op landgoederen, zodat het water de tijd krijgt om in de bodem te trekken.

Er zijn ook manieren om ervoor te zorgen dat water beter de grond in kan trekken, zoals tegels verwijderen of een regenpijp afkoppelen van het riool. Zolang het geen overlast veroorzaakt, proberen we niet te veel slootwater af te voeren in de winter. Hierdoor blijft het beschikbaar in de zomer. Daarnaast onderzoeken we of we meer water vast kunnen houden op de flanken van de Heuvelrug door kleine stuwen te plaatsen.

Grondwaterkwaliteit

De kwaliteit van ons grondwater staat steeds meer onder druk. We vinden steeds vaker vervuilende stoffen in het grondwater, zelfs op grotere diepte. Omdat het waterschap verantwoordelijk is voor het hele watersysteem, zorgen we ook voor de kwaliteit van het grondwater. We letten goed op dat vervuild grondwater zich niet verspreidt of in het oppervlaktewater komt. Dit doen we door goed te kijken bij het geven van vergunningen voor het onttrekken van water. Als we merken dat de kwaliteit van het grondwater slechter wordt, melden we dit bij de provincie

Grondwateroverlast

Grondwateroverlast ontstaat wanneer het grondwaterpeil te hoog wordt, bijvoorbeeld door veel regen of door een hoge waterstand in sloten en rivieren. Dit kan ervoor zorgen dat het water de bodem in trekt en de grond te veel verzadigd raakt. Wanneer de grond verzadigd is, kan het water niet meer goed weg.

Extreme regenval is de belangrijkste oorzaak van grondwateroverlast. Waterschappen kunnen weinig doen als het grondwater te hoog staat. Alleen als het minder regent, kan de grondwaterstand dalen. Het waterschap wil samenwerken om oplossingen te vinden voor grondwateroverlast.

Lees hier meer over grondwateroverlast

Wie is verantwoordelijk voor grondwater?

Er zijn meerdere partijen die een gedeelde verantwoordelijkheid hebben voor het grondwater: de perceeleigenaar, de gemeente en het waterschap.

Wie is verantwoordelijk voor grondwater

Meest gestelde vragen:

Wat is het verschil oppervlaktewater en grondwater

Water komt via sloten, meren, rivieren of als regen in de grond. Het zakt totdat het een laag bereikt waar de grond geen water meer doorlaat. Boven deze laag is de grond 'verzadigd' en kan het geen water meer opnemen. De hoogte van deze laag noemen we het grondwaterpeil. Het water onder dit peil noemen we grondwater. Het grondwaterpeil kunnen we niet sturen.

Het waterschap is verantwoordelijk voor een goede werking van het oppervlaktewatersysteem. We kunnen de oppervlaktewaterpeilen sturen. Het waterschap bepaalt de oppervlaktewaterpeilen in het beheergebied en legt dit vast in een peilbesluit. De peilen zijn afgestemd op functie, bodemsoort en bodemhoogte.

Kan het waterschap ervoor zorgen dat de grondwaterstand daalt?

Het waterschap heeft al geruime tijd de peilen in kanalen, beken en sloten op water afvoeren staan, maar het duurt lang voordat grondwater naar oppervlaktewater stroomt. De aanvulling vanuit nieuwe neerslag gaat sneller dan de afvoer van water. Hiermee kunnen wij het grondwater een beetje sturen. Als het een periode veel regent staat het grondwater hoog. Dat is normaal. Als het een tijd droog is daalt het grondwater weer. De situatie van afgelopen winter was extreem. Daarom kunnen overheden deze situatie niet zomaar oplossen. Wel werken overheden en partners samen om binnen de mogelijkheden die zij hebben de overlast te verminderen.

Kan het waterschap flexiber omgaan met peilbesluiten bij grondwateroverlast?

Het verlagen van oppervlaktewaterpeilen (water in sloten) heeft beperkt weinig effect op de grondwaterstanden op de hogere delen van de Heuvelrug. Het peilbeheer van het waterschap wordt mede bepaald door vastgestelde peilbesluiten. Hierbij is een zorgvuldige belangenafweging gemaakt. Het verlagen van peilen kan bovendien schade veroorzaken aan woningen en infrastructuur als gevolg van zettingen en paalrot.

Waarom is de grondwaterstand nu zo hoog?

In het najaar van 2023 en het begin van 2024 heeft het extreem veel geregend. Daardoor waren de grondwaterstanden zo hoog, dat er op sommige plekken in ons gebied overlast was. Pas sinds juni 2024 zijn de grondwaterstanden op veel plekken weer aan het dalen. De grondwaterstanden zijn echter op veel plekken nog steeds hoger dan normaal voor de start van de winter. Als de komende winterperiode ook nat is, dan is de kans groot dat inwoners in die periode weer overlast ervaren door hoge grondwaterstanden.