Droogte
Droogte ontstaat wanneer er te weinig regen valt, er veel verdamping is (door hoge temperaturen) en/of er weinig water via de rivieren ons land in komt. Daardoor ontstaan watertekorten in de openbare ruimte, natuur, landbouw en in onze drinkwatervoorziening. Dit kan grote gevolgen hebben voor de landbouw, de natuur en het dagelijks leven van mensen. Door klimaatverandering neemt de kans op (langdurige) hitte en droogte toe. Daarop moeten we ons allemaal voorbereiden.
Wat doet het waterschap bij droogte?
Bij droogte kunnen we verschillende maatregelen nemen om het beschikbare water zo lang mogelijk vast te houden of te verdelen. We verhogen stuwen om water vast te houden of zetten in uiterste gevallen en indien mogelijk noodpompen in om water aan te voeren naar droge gebieden. Soms stellen we voor een gebied een oppervlaktewateronttrekkingsverbod in. Dan mag er geen water meer opgepompt worden uit bijvoorbeeld sloten en meertjes. Zo willen we schade aan natuur en waterkwaliteit zoveel mogelijk beperken.
We monitoren de waterstanden, zorgen voor het onderhoud van dijken en werken samen met andere partijen (zoals buurwaterschappen) om de gevolgen van droogte te beperken. Zo stemmen we het waterbeheer zo goed mogelijk af op de veranderende omstandigheden door klimaatverandering.
Klimaatbestendige Wateraanvoer
Als het in het westen van Nederland lange tijd droog is en er niet genoeg zoet water meer via de normale route binnenkomt, wordt de Klimaatbestendige Wateraanvoer aangezet. Via een netwerk van watergangen, stuwen en gemalen wordt extra water aangevoerd vanuit de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal. Zo wordt droogteschade aan landbouw, natuur en infrastructuur voorkomen en verzilting tegengegaan. Aan de KWA werken meerdere waterschappen, waaronder ons waterschap, samen met Rijkswaterstaat en andere partners.
Droog, droger, droogst: De verdringingsreeks
Als het watertekort zo groot is dat er niet meer voldoende water beschikbaar is voor iedereen, dan kan de verdringingsreeks ingesteld worden. Landbouw en recreatie vallen als eerste af wanneer er watertekort is. Daarna volgen vitale functies zoals de industrie en openbare voorzieningen. De belangrijkste en meest kwetsbare gebruikers, zoals drinkwaterbedrijven, natuurgebieden en kwetsbare natuurfuncties, krijgen zo lang mogelijk water. Zo zorgt de verdringingsreeks ervoor dat het beschikbare water eerst naar de meest essentiële en kwetsbare gebruikers gaat.
Waterkwaliteit
Droogte en warmte hebben ook een groot effect op de waterkwaliteit. Er is dan minder water beschikbaar om vervuiling te verdunnen, waardoor sneller te hoge concentraties van schadelijke stoffen en bacteriën kunnen ontstaan. Daarnaast warmt stilstaand water sneller op, waardoor algen en bacteriën sneller groeien en er zuurstoftekort kan ontstaan. Dit kan schadelijk zijn voor vissen en andere waterorganismen. Het waterschap houdt het zuurstofgehalte en de waterkwaliteit daarom extra goed in de gaten tijdens droge, warme periodes.
Grondwater
Bij droogte daalt het grondwaterpeil doordat er weinig neerslag is en meer water verdampt. Hierdoor kunnen natuurgebieden verdrogen, kunnen landbouwgewassen minder goed groeien en kunnen funderingen van gebouwen schade oplopen. Het waterschap kan weinig tot niets doen aan lage grondwaterstanden. We proberen het waterpeil in sloten en kanalen zo hoog mogelijk te houden, zodat het grondwater aan de randen van percelen wat aangevuld wordt. Dit kan alleen als er voldoende water beschikbaar is om in te laten. Daarnaast vragen we inwoners om zuinig om te gaan met grondwater en, als het kan, tijdelijk geen grondwater op te pompen. Zo helpen we samen om de grondwatervoorraad op peil te houden.
Droogtemonitor Rijkswaterstaat
Waterbeheerders in Nederland houden continue de droogtesituatie in de gaten. Via de droogtemonitor van Rijkswaterstaat leest u hoe het er in Nederland voorstaat.
Neerslagtekort
Een veel gebruikte indicator voor droogte is het neerslagtekort. Dit is de neerslag min de potentiële verdamping. Het jaar met het grootste neerslagtekort ooit gemeten in Nederland was 1976. Toen liep het neerslagtekort op tot 361mm. Het jaar 2022 staat op plaats 5 van de jaren met het hoogste neerslagtekort (318mm), 2018 staat op plaats 6 (308mm).