Geurproblematiek rioolzuivering Utrecht
Op deze pagina vindt u een overzicht van alle maatregelen die we genomen hebben en een overzicht met achtergrondinformatie. Ook leest u daar hoe we geur meten en monitoren.
Bewonersbrieven
Om de bewoners in het gebied op de hoogte te houden van de situatie, zijn er meerdere brieven gestuurd.
- Bewonersbrief rwzi Utrecht juni 2022 (pdf, 584 kB)
- Nieuwsbrief sloop voormalige rwzi Utrecht april 2022 (pdf, 472 kB)
- Bewonersbrief rwzi Utrecht januari 2022 (pdf, 194 kB)
- Bewonersbrief rwzi Utrecht januari 2021 (pdf, 229 kB)
- Bewonersbrief rwzi Utrecht oktober 2020 (pdf, 178 kB)
- Bewonersbrief rwzi Utrecht augustus 2020 (pdf, 126 kB)
Melding doen
Alle meldingen van geuroverlast worden in behandeling genomen door de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) Utrecht. U kunt de melding telefonisch doen via 0800 – 0225510 (dag en nacht bereikbaar) of via het milieuklachtenformulier op de website van de RUD Utrecht invullen.
Tijdlijn geurproblemen
In deze tijdlijn vindt u een overzicht van alle (technische) maatregelen die we hebben genomen om geuroverlast te verminderen.
Test met de nieuwe zuiveringstechnologie, terwijl de oude installatie nog in functie was. Dit leidde tot waarneembare geur buiten het terrein van de zuivering.
Onderzoek naar uitbreiding van de reeds aanwezige geurbehandelingsinstallatie, na een toename van meldingen van geuroverlast.
Onderzoek naar de werking van de lavafilters en het vergroten van de afzuiging van vervuilde lucht.
We stellen een laadmeester aan die de verlading van slib in goede banen leidt.
We voorzien de nieuwe slibverladingshal van een vernevelingsinstallatie die vrijkomende geuren bindt en zo geurverspreiding door vrachtwagens beperkt.
De nieuwe rioolwaterzuivering is opgeleverd. Vanaf dit moment wordt het afvalwater volledig door de nieuwe zuiveringsinstallatie gezuiverd. We hebben de volgende maatregelen genomen:
- We zetten een zeepproduct in om vieze geuren op te vangen in de lavafilters.
- We plaatsen microgaswassers en koolfilters als extra geurbehandeling. De microgaswassers en koolfilters filteren de lucht die vrijkomt uit het slib.
- We strooien zaagsel in de vrachtwagens om plakkend slib te voorkomen.
- We dekken in de slibhal de vrachtwagens af met zeilen om geurverspreiding tegen te gaan.
- We voorkomen stilstand van vrachtwagens op het terrein om geurverspreiding tegen te gaan.
We doen veel geurmetingen om te achterhalen wat de oorzaak is van de blijvende geuroverlast. De geurbehandelingsinstallatie krijgt een intensieve onderhoudsbeurt.
We vervangen het actief koolfilter om geurverspreiding verder tegen te gaan. Actief kool wordt gezien als de beste bestrijding tegen geur. Kool absorbeert de geurstoffen uit de lucht afkomstig van het slib.
We vervangen het actief koolfilter en de microgaswasser wordt uit elkaar gehaald voor een grote onderhoudsbeurt.
Op de lavafilters worden schoorstenen geplaatst die de gezuiverde lucht zo hoog mogelijk uitstoten voor een betere verspreiding.
Er worden diverse technische aanpassingen uitgevoerd in de slibverladingshal. Dit moet pieken in de geur voorkomen.
We onderzoeken of de inzet van extra koolfilters tot een verbetering van de situatie kan leiden. Onderzoek, eventuele plaatsing en storingsvrije werking van de filters kan om en nabij drie maanden in beslag nemen.
- De lavafilters lijken niet voldoende effectief in het absorberen van geurstoffen waardoor meer geuremissie optreedt. Als korte termijn maatregel worden de bestaande actiefkoolfilters zwaarder belast met het zuiveren van de lucht en worden de lavafilters ontzien.
- De microgaswassers, die lucht zuiveren met een chemische vloeistof, voldoen niet aan de verwachtingen en worden verwijderd.
- De korte termijn maatregel heeft niet geleid tot voldoende reductie van de geuroverlast. Er worden daarom tijdelijk extra actief koolfilters geplaatst. Deze moeten voor de noodzakelijke geurreductie zorgen.
- De effectiviteit van de extra koolfilters wordt in de gaten gehouden door metingen. De resultaten van deze metingen worden gebruikt voor het ontwerp van een definitieve geurbehandelingsinstallatie.
- Het zuiveringsproces van de lucht van het afvalwater en het proces van de slibverwerking worden van elkaar gescheiden. Hierdoor kan de geurbehandeling per proces geoptimaliseerd worden.
- Het gehele geurbehandelingsproces wordt onder de loep genomen. Waar mogelijk nemen we maatregelen om de geurproductie terug te dringen zodat ook de potentiële emissie afneemt.
De geurbehandelingsinstallatie bestond tot oktober 2020 uit lavafilters, actief koolfilters en microgaswassers. De gaswassers werkten niet goed en zijn vervangen voor extra actief koolfilters, die momenteel nog in een tijdelijke opstelling op de zuivering staan. Medio 2022 wordt een definitieve installatie opgeleverd, nadat uitvoerig metingen en onderzoeken zijn gedaan naar de werking onder verschillende omstandigheden zoals het weer.
- De geurbehandeling is sinds oktober 2020 drastisch veranderd. De extra actiefkoolfilters zijn dusdanig effectief dat deze permanent onderdeel worden van de definitieve geurbehandeling. Momenteel staan ze nog in een tijdelijke opstelling. Het meten en monitoren en het doen van aanpassingen is met een tijdelijke opstelling eenvoudiger dan met een definitieve opstelling.
- De twee actiefkoolfilters die de lucht van het slibverwerkingsproces zuiveren, zijn in serie geplaatst. Dat betekent dat indien het eerste filter verzadigd is, het tweede filter de functie direct overneemt. Daarmee voorkomen we extra geuremissie. Bovendien zorgen we voor een duurzame en optimale inzet van het actief kool.
- Helaas heeft begin mei een verkeerde wissel plaatsgevonden bij de actief koolfilters. Daardoor stonden er geen ‘verse’ containers waardoor de geuremissie toenam. Dit blijkt ook uit de meldingen. Deze wissel is binnen twee weken gecorrigeerd, maar heeft nog effect gehad tot begin juni.
- Enkele onderdelen aan de installatie waren defect waardoor geur vrijkwam. Deze zijn na signalering direct hersteld.
- Er wordt onderzoek gedaan naar een nieuwe geurbehandelingsinstallatie op het zogenoemde ‘ontvangstwerk’. Dit is een onderdeel van de zuivering waar het afvalwater de zuivering binnenkomt. Hier wordt het afvalwater eerst ontdaan van grof materiaal. De huidige behandeling werkt niet naar behoren.
Lavafilters zijn cilinders gevuld met lavastenen waarop bacteriën groeien die de geurstoffen afbreken. Deze bacteriën hebben voeding nodig. De lavafilters worden regelmatig gesproeid om afbraakproducten weg te spoelen en de bacteriën te voeden, zodat ze hun werk kunnen blijven doen. Door een optimalisatie aan de sproeiers is het gelukt de geurconcentratie 8 tot 13 keer te verlagen.
- Door het bedrijf Olfasense zijn geurmetingen verricht. De provincie bepaalt uiteindelijk als bevoegd gezag, of de zuivering aan de normen voldoet. De Omgevingsdienst Arnhem doet namens de provincie daarom een onafhankelijke beoordeling van het geuronderzoek.
- Er worden proeven gedaan om de geuremissie van de vrachtwagens die slib vervoeren, te camoufleren.
- Het waterschap blijft de geurbehandeling verbeteren tot de definitieve installatie medio 2022 wordt opgeleverd.
De provincie heeft op basis van de metingen en de onafhankelijke beoordeling door de Omgevingsdienst Arnhem besloten dat de rioolwaterzuivering aan de geurnorm voldoet.
Veelgestelde vragen over geur
Bij het zuiveren van afvalwater en het verwerken van het restproduct slib komen stinkende gassen vrij. De vrijgekomen lucht met geurstoffen wordt eerst met lavafilters gezuiverd en vervolgens behandeld door actief koolfilters. Lavafilters bestaan uit een poreus gesteente waar bacteriën op en in kunnen leven. Deze bacteriën breken geurdeeltjes af. Door het in een bepaalde frequentie sproeien van water kunnen de condities voor de bacteriën worden bepaald. Het water bevat voedingsstoffen voor deze bacteriën en spoelt afbraakproducten weg. Deze filters werken dus vrijwel volledig volgens biologische principes. Actief kool staat bekend om het vermogen vele geurstoffen te absorberen door de zeer poreuze structuur van het kool. De actiefkoolfilters behandelen de gezuiverde lucht uit de lavafilters. Voorheen stonden er ook microgaswassers op het terrein. Deze zuiveren de vrijkomende lucht met een chemische vloeistof. Omdat deze niet voldeden, zijn ze verwijderd.
Om de overlast terug te dringen hebben we een aantal maatregelen genomen. Bekijk voor een overzicht van alle maatregelen de Tijdlijn geuroverlast. De belangrijkste en meest vergaande maatregel die het waterschap heeft genomen is de plaatsing van extra actief koolfilters.
Wekelijks wordt bij de filters de concentratie van geurstoffen in de lucht gemeten, die door de filters wordt uitgeblazen. Op basis van deze metingen wordt bepaald wanneer een filter vervangen moet worden zodat niet onnodig geur vrijkomt.
Geurpanel
In april 2020 heeft het waterschap een geurpanel in het leven geroepen. Dit panel bestond uit mensen die wonen rondom het zuiveringsterrein. Zodra zij geur waarnamen, konden zij dit melden bij een waarnemer van Buro Blauw, een bureau gespecialiseerd in geurwaarnemingen en -onderzoek. De waarnemer kon binnen kantooruren ter plaatse komen om de waarneming te verifiëren. Het geurpanel heeft ons met hun waarnemingen geholpen met het vinden van geurbronnen die overlast veroorzaakten. Het waterschap kon daardoor actie ondernemen en het probleem oplossen. Het geurpanel was tot en met 24 december 2021 actief.
We realiseren ons hoe vervelend het is dat de oplossing tegen de overmatige geuroverlast zo lang heeft geduurd. Dit heeft enkele redenen:
- Er is gebruik gemaakt van de best beschikbare technieken in het ontwerp van de geurbehandeling. Helaas werkt de behandeltechniek minder goed dan we verwacht hadden. Nieuwe toegepaste technieken betekent ook dat bij problemen een oplossing niet direct voorhanden is.
- Elke aanpassing die wordt gedaan aan een geurfilter of een ander deel van de zuivering, heeft een effect op het gehele geurbehandelingssysteem. Daarom moeten de effecten van elke aanpassing zorgvuldig onderzocht worden.
- De lavafilters zuiveren de vrijkomende lucht op biologische wijze. Na een aanpassing kan het enkele weken duren voordat filters het maximale rendement bereiken, omdat bacteriekoloniën moeten groeien.
- Geur meten is complex. Om overlast van geur te bepalen, is meting met een apparaat onvoldoende. Geur is namelijk erg subjectief. Dat is de reden dat we naast meetinstrumenten ook menselijke neuzen inzetten: van ons bewonerspanel en professionele snuffelaars tot natuurlijk ook omwonenden. Iedereen ervaart geur anders. Om die reden is het soms moeilijk te bepalen welke geurbron de veroorzaker is van de geuroverlast.
- Als gevolg van de coronamaatregelen is het laboratorium waar geuren worden getest, beperkt bezet geweest. Helaas zorgt dit voor een vertraging van een maand in de resultaten van de geurmetingen.
De rioolwaterzuivering is en blijft een industriële inrichting. De zuivering zal nooit helemaal geurvrij zijn. Incidentele geuroverlast is helaas niet helemaal te voorkomen. Uiteraard doet het waterschap er alles aan defecten tijdig te signaleren en te herstellen zodat de geuruitstoot minimaal blijft.
Er worden door omwonenden meerdere geuren gemeld. Iedereen ervaart de geuren anders, omdat elke neus anders is. Dit maakt het lastiger te bepalen wat precies de bron is van de geurhinder. Daarnaast zijn er ook andere bedrijven of industrieën in Utrecht die geurstoffen uitstoten en waarneembaar zijn.
Stoffen die vrij kunnen komen.
De stoffen die vrij kunnen komen, zijn dimethylsulfide (DMS) en dimethyl-disulfide (DMDS). De geur wordt veelal beschreven als bloemkool- of spruitjeslucht of ietwat ‘zurig’. Het zijn stoffen die in grote mate van nature voorkomen in de bodem en atmosfeer. DMS komt bijvoorbeeld vrij bij het koken van bloemkool, wordt gebruikt als smaakversterker en is een gas dat algen in oceanen afscheiden. Voor DMDS geldt nagenoeg hetzelfde. Een vervelende eigenschap is dat deze stoffen in extreem lage concentraties al door onze neus worden opgepikt.
'rioollucht'
De geur van poep/ontlasting of de vaak gebruikte omschrijving ‘rioollucht’ kan vrijkomen van de slibtransporten. Deze geur is sterk maar kortstondig. Desondanks kan dit een vervelende ervaring zijn.
Hoewel de riool/poeplucht en de zurige geur erg vervelend zijn om te ruiken, zijn ze niet schadelijk voor de gezondheid. Deze kennis is gebaseerd op algemene wetenschappelijke informatie over deze stoffen. De vervelende eigenschap van deze stoffen is dat ze al in extreem kleine concentraties worden geroken.
Toen de oude zuivering in de jaren vijftig van de vorige eeuw gebouwd werd, lag deze buiten de stad: de wijk Overvecht was er toen nog niet. De nieuwe zuivering is gebouwd op het terrein van de oude om de volgende redenen:
- Het afvalwater stroomt onder “vrij verval” naar de zuivering. Dat wil zeggen dat er vrijwel geen pompen nodig zijn om het afvalwater naar de zuivering te transporteren. Voor een nieuwe locatie, bijvoorbeeld buiten de stad, hadden grote persleidingen aangelegd moeten worden. Het aanleggen van dergelijke persleidingen betekent een zeer grote ingreep in het rioolstelsel van Utrecht. Veel straten in Utrecht zouden opengebroken moeten worden om het riool te vervangen, met alle overlast van dien.
- Het aanleggen van persleidingen, het openbreken van straten voor rioolvervanging en het bouwen van een nieuwe zuivering buiten de stad vergen zeer grote financiële investeringen, zowel voor de gemeente Utrecht als Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Die investering is destijds als onverantwoord beschouwd.
Grafiek van het aantal meldingen van geuroverlast
In deze grafiek staan alle meldingen van overlast. Er zijn ook enkele klachten in de grafiek opgenomen waarvan met grote zekerheid te zeggen is dat de rioolwaterzuivering niet de oorzaak is, er een andere externe oorzaak is voor de geur of niet geur gerelateerd zijn zoals geluidshinder tijdens sloopwerkzaamheden.
Maand | Via het Geurpanel | Via de mail / digitaal formulier | Via de telefoon | Totaal aantal meldingen |
---|---|---|---|---|
Januari* | 11 | 13 | 3 | 27 |
Februari | 12 | 6 | 2 | 20 |
Maart | 12 | 7 | 6 | 25 |
April | 14 | 4 | 0 | 18 |
Mei* | 11 | 10 | 1 | 22 |
Juni | 8 | 30 | 7 | 45 |
Juli* | 2 | 18 | 5 | 25 |
Augustus | 6 | 8 | 1 | 15 |
September* | 3 | 5 | 2 | 10 |
Oktober* |
2 | 2 | 4 | 8 |
November |
2 | 6 | 0 | 8 |
December |
3 | 7 | 5 | 12 |
Totaal | 86 | 116 | 33 | 235 |
* Maand die opgenomen is in bovenstaande tijdlijn.
Maand | Via het Geurpanel | Via de mail / digitaal formulier | Via de telefoon | Totaal aantal meldingen |
---|---|---|---|---|
Januari | 0 | 1 | 0 | 1 |
Februari | 0 | 2 | 0 | 2 |
Maart | 0 | 12 | 2 | 14 |
April | 0 | 6 | 0 | 6 |
Mei | 0 | 2 | 3 | 5 |
Juni | 0 | 0 | 0 | 0 |
Juli | 0 | 14 | 1 | 15 |
Augustus | 0 | 18 | 1 | 19 |
Totaal | 0 | 55 | 7 | 62 |