Het moet anders en wel nu

Echt iedereen kan getroffen worden

Als persoon en als professional neem ik de wetenschappelijke kennis en de analyses zeer serieus. Ik krijg er een ongemakkelijk en deels alarmistisch gevoel van in mijn buik en mijn handen jeuken om aan de slag te gaan, op een andere manier dan we tot nu toe deden. Op de beelden van de watersnood in Limburg zag ik hoe het water door de straat bij het ouderlijk huis van mijn vader stroomde. Ik besef steeds meer dat echt iedereen door de gevolgen van de klimaatverandering getroffen kan worden.

Bouwen met de natuur

Klimaatverandering maakt dat we vaker te maken krijgen met extreme droogte of wateroverlast door piekbuien. Ook komt er meer water in de rivieren en stijgt de zeespiegel. Dat kunnen we in de toekomst niet langer oplossen in het watersysteem. We moeten keuzes maken. Wat doen we waar? Ook moeten we kijken naar de watervragende functies van landbouw, natuur en bedrijven die functies weerbaar maken tegen watertekort en zoeken naar mogelijkheden om water te besparen. Ruimtelijke inrichting is daarbij belangrijk. Hoe en waar houden we water vast in tijden van droogte (de sponswerking van de bodem)? Waar slaan we water op als er te veel is: tijdelijke buffers voor water, als oppervlaktewater of op het land? En hoe voeren we zo goed mogelijk pieken in de wateraanvoer (geleidelijk) af? Issues die vragen om een verandering van paradigma: niet vechten tegen water, maar kijken of we water ruimte kunnen geven en ‘bouwen met de natuur’ kunnen toepassen.

Ruimtelijke inrichting

'Maak water en bodem leidend voor de inrichting van Nederland.' Het klinkt als een open deur in de delta die Nederland is. Toch zijn de ruimtelijke keuzes die we maken niet altijd even handig. En soms ook nog wel te begrijpen omdat woningbouw, energietransitie, de landbouw en natuur allemaal strijden om een plek in de ruimte. Dat vraagt om slimme combinaties en nieuwe toekomstperspectieven, bijvoorbeeld geschetst in Panorama Nederland van het College van Rijksadviseurs. We bouwen soms nog op plekken waar het vanuit wateroogpunt niet verstandig is, zoals buitendijks in de bedding van rivieren. Maar ook hoe we bouwen kan nog beter: meebewegend, minder kwetsbaar en duurzaam. 'Iedere schop in de grond klimaatbestendig' is de titel van het Deltaprogramma 2022. Daar ben ik het volmondig mee eens. Bouw alleen klimaatbestendig en geef water en bodem de hoofdrol. Het waterschap kan en moet daar een belangrijke rol in spelen, juist om specialistische kennis in te brengen.

Klimaatbestendige en waterrobuuste toekomst

De keuzes die we vandaag maken, kunnen de route zijn naar een houdbare toekomst. Meer circulair, minder of andere energie; we moeten voorkomen dat de klimaatverandering doorgaat. Dat betekent dus de uitstoot verminderen en ons aanpassen aan de veranderende klimaat- en weersomstandigheden. Vandaag daarvoor kiezen, om morgen resultaten te boeken. En niet blijven hangen in pilots en uitproberen, maar ook grootschalig toepassen. Zo bouwen we aan een klimaatbestendige en waterrobuuste toekomst voor Nederland om hier te kunnen blijven wonen en werken.

De uitdaging van anders bouwen

De bouwwereld bestaat uit veel deskundig en gedreven professionals: architecten, constructeurs, toeleveranciers, producenten van bouwmaterialen, aannemers, projectontwikkelaars, ambtenaren, bestuurders en nog veel meer. Dat vraagt om een bijdrage van eenieder, ook in de samenwerking. Als we allemaal aan de slag gaan met de vraag wat we beter kunnen doen en wat nodig is voor een klimaatbestendige en waterrobuuste toekomst, gaan we samen grote stappen zetten om die ook te bereiken. Zodat in de toekomst de mensen zeggen: 'Zij wisten het én ze hebben het verschil gemaakt. We zijn trots op onze voorouders.' Wie wil daar nou niet aan bijdragen?