Samen aan de slag voor een vitaal veenweidegebied
Het provinciebestuur van Utrecht heeft de ‘Regionale Veenweiden Strategie Utrechtse Veenweiden’ vastgesteld en ter goedkeuring bij Provinciale Staten voorgelegd. De strategie is samen met
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en gemeenten Woerden, De Ronde Venen en Vijfheerenlanden ontwikkeld. Ook landbouw- en natuurorganisaties zijn gevraagd input te leveren voor de strategie. In de strategie staat hoe de uitstoot van broeikasgas (CO2) uit veenbodems en bodemdaling de komende tien jaar gereduceerd kan worden.
De provincie Utrecht bestaat voor ongeveer een derde uit veengrond. Dit bodemtype ligt met name in het westen van de provincie, maar deels ook in het noordoosten. Als veen met zuurstof in aanraking komt, verdwijnt het langzaam. Bij dit proces, dat oxidatie wordt genoemd, daalt de bodem op veel plaatsen twee tot tien millimeter per jaar en komen ongewenste broeikasgassen (CO2) vrij. Het doel is in 2030 de uitstoot van broeikasgassen uit de Utrechtse veenbodems met ongeveer de helft te verminderen en de bodemdaling te remmen. Zo dragen de Utrechtse Veenweiden bij aan de doelstellingen uit het landelijke Klimaatakkoord (2019).
Gebiedsgerichte aanpak
De Regionale Veenweiden Strategie gaat uit van een gebiedsgerichte aanpak en zet in op een mix aan maatregelen. Uitgangspunt is dat de landbouw in het veenweidegebied zich ontwikkelt naar een duurzame en vitale sector met een goed toekomstperspectief. Vermindering van uitstoot en bodemdalingsreductie kan op verschillende manieren bereikt worden. Boeren kunnen bijvoorbeeld waterinfiltratiesystemen aanleggen. Als uitkomst van een gebiedsgerichte aanpak kan het waterschap indien nodig bij bepaalde maatregelen het peil verhogen.
De verwachting is dat op slim gekozen plekken ingezet kan worden op alternatieve maatregelen. Het gaat dan om boeren op hoog water, natte teelten of andere vormen van grondgebruik. Dat vraagt komende jaren ook om verder onderzoek naar welke verdienmogelijkheden er zijn. Hiervoor is samenwerking met agrariërs, natuurorganisaties, gebiedsorganisaties, waterschappen en gemeenten essentieel. Het plan is om samen, per gebied en met maatwerk, te kijken welke maatregelen het beste zijn. Het is van belang om de maatregelen tegen bodemdaling waar mogelijk te combineren met het werken aan andere maatschappelijke opgaven, zoals klimaatadaptatie, de stikstofproblematiek, verhoging van biodiversiteit, de energietransitie en behoud van voldoende water van goede kwaliteit.
Financiering
De totale kosten voor de uitvoering van de Utrechtse Veenweiden Strategie tot en met 2030 raamt de provincie voorlopig op ongeveer 300 miljoen euro. Voor de eerste paar jaar is er voldoende geld om in enkele gebieden aan de slag te kunnen. Voor de verdere financiering gaan provincie en waterschappen komende tijd in gesprek met het Rijk.