Grondverwerving
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden werkt de komende jaren aan het versterken van de Lekdijk. Tussen Amerongen en Schoonhoven wordt de dijk versterkt, zodat deze ook in de toekomst voldoende veilig is. Voor deze dijkversterking heeft het waterschap grond nodig. Doordat het klimaat verandert, is er steeds vaker hoog- en laagwater in de Lek.
De Lekdijk wordt hierdoor zwaarder belast. Daarom moeten we de Lekdijk sterker maken en goed blijven onderhouden. Om dit goed te kunnen doen, vindt het waterschap het noodzakelijk om het belangrijkste gedeelte van de dijk te kopen (grondverwerving). Voor andere delen van de dijk hoeft het waterschap geen eigenaar te zijn, maar kunnen andere afspraken nodig zijn. Op deze pagina leggen we hier meer over uit.
Waarom heeft het waterschap grond nodig rondom de Lekdijk?
Het waterschap heeft grond nodig om twee redenen: het uitvoeren van de dijkversterking en het beheer van de dijk daarna. Een dijkversterking is een ingrijpende operatie en om deze goed uit te kunnen voeren, is grond nodig. Het werk van het waterschap stopt niet na de dijkversterking. Na de dijkversterking wil het waterschap kunnen sturen op het beheer en onderhoud en het tegengaan van ongewenste ontwikkelingen. Met het verwerven van grond kan het waterschap de waterveiligheid op lange termijn optimaal borgen.
Tijdelijke grond
Voor de uitvoering van de werkzaamheden hebben we ook tijdelijk grond nodig. Het gaat hierbij om in te richten werkterreinen, werkstroken en depots. We maken over het tijdelijk gebruik afspraken met u en leggen deze vast in een overeenkomst. Na afloop van de werkzaamheden laten we de grond netjes voor u achter. Eigendom voor het waterschap is hierbij niet aan de orde.
Welke grond wil het waterschap in eigendom?
Op onderstaande afbeelding ziet u in het groen welk deel van de dijk het waterschap in eigendom wil en in oranje waar een zakelijk recht volstaat. Het waterschap koopt normaal gesproken geen woningen aan. In een uitzonderlijk geval is dit toch noodzakelijk.
Grond in eigendom & zakelijk recht
Wat betekent zakelijk recht?
Bij een zakelijk recht koopt het waterschap uw stuk grond niet, maar willen we wel werkzaamheden kunnen uitvoeren ter versterking van de dijk. Deze uitgevoerde werkzaamheden willen we beschermen, onderhouden en mogelijk aanpassen. Dit leggen we vast in een overeenkomst en deze overeenkomst wordt ingeschreven in het Kadaster.
De groene zone
Het waterschap vindt het noodzakelijk om van Amerongen
tot Schoonhoven de dijk (de kruin, het talud en 5 meter brede
beheerstrook) in eigendom te krijgen (groene zone op afbeelding
1). Dat geldt zowel buitendijks (rivierzijde) als binnendijks
(landzijde). Het waterschap kan als eigenaar namelijk:
- Actief en gericht sturen in ontwikkelingen.
- Actief en gericht beheer en onderhoud uitvoeren.
- Ongewenste ontwikkelingen tegengaan.
- Bij rampen snel en passend optreden.
- Zonder afhankelijk te zijn van (te) veel verschillende partijen
haar taken uitvoeren.
De oranje zone
Soms is het nodig dat op het oranje gedeelte (afbeelding 1)
iets gedaan moet worden om te zorgen dat de dijk weer veilig
is, maar is het voor dat gedeelte niet nodig dat het waterschap
eigenaar van de grond is. In dat geval vestigen wij een zakelijk
recht op uw grond. We leggen graag uit wat dit voor u betekent.
Minnelijke overeenstemming
Het waterschap streeft in alle gevallen naar minnelijke overeenstemming. Daarvoor gaan we met u in gesprek. Lukt het ondanks alle inspanningen niet om er samen uit te komen, dan zullen we als laatste redmiddel onteigening inzetten.
Veelgestelde vragen
We begrijpen dat het onderwerp grondverwerving vragen oproept. Op deze pagina vindt u veel informatie. Daarnaast hebben we veelgestelde vragen verzameld en beantwoord. Deze vragen vindt u via de links hieronder.
Documenten
Op de documentenpagina vindt u documentatie rondom grondverwerving bij project Sterke Lekdijk. Onder andere de strategienota, bewonersbrieven en flyers en folders.
Het vestigen van een zakelijk recht op uw grond (perceel)
- Het waterschap en de eigenaar van de grond maken samen
afspraken over wat, waar en hoe dingen geplaatst worden.
En wat de beperkingen hiervan zijn voor de eigenaar van
de grond. De financiële gevolgen van deze beperkingen vergoedt
het waterschap aan de eigenaar van de grond. - De eigenaar van de grond blijft eigenaar.
- Door het zakelijk recht mag het waterschap dingen plaatsen
en veranderen op en rondom de dijk. Een voorbeeld is het
plaatsen van een damwandscherm in de grond. - Sommige objecten die het waterschap plaatst, zijn of worden
eigendom van het waterschap maar liggen op of in uw grond.
In het Kadaster wordt bij de grond vermeld wie eigenaar is van wat. - Het waterschap kan hierdoor altijd, wanneer ze wil, de objecten
of delen die bijdragen aan de waterveiligheid inspecteren,
onderhouden, aanpassen en/of vervangen. Hierdoor kan het
waterschap blijven zorgen voor de veiligheid van de dijk en het
achterland.
Versterking betreft ook het binnentalud van de dijk
Door klimaatverandering neemt de dreiging van hoogwater toe.
Het wordt dus steeds belangrijker de dijk te verstevigen en goed
te beheren. Vroeger beschermden we vooral de kant van het water; het
buitentalud. De dijken waren hoog en stevig, zodat er geen water
over de dijk kon stromen. In de loop van de tijd leerden we dat af
en toe een beetje water over de dijk niet erg is. Wel moeten we
de bovenkant van de dijk, de kruin, goed onderhouden. De techniek rond dijkversterking is de laatste tijd veranderd. En de normen waar dijken aan moeten voldoen zijn strenger geworden. Gebleken is bijvoorbeeld dat er aan de landkant (het binnentalud) soms water onder de dijk doorstroomt. Dit noemen we piping. Daar wordt de dijk zwakker van. Ook is de dijk op
sommige plekken zo steil dat er kans bestaat dat de dijk gaat glijden (afschuiving). We kunnen de dijk sterker maken door het binnentalud een stevige grasbekleding te geven en deze goed te onderhouden. Duidelijk is dat het belangrijker is geworden dat we ook de landkant van de dijk goed beschermen.
Het opleggen van een gedoogplicht op uw grond
Komt het waterschap er met een eigenaar niet uit om samen afspraken te
maken? Dan kan het waterschap gebruik maken van haar bevoegdheid om een gedoogplicht op te leggen.
- De eigenaar van de grond blijft eigenaar.
- De eigenaar moet toestaan dat het waterschap iets plaatst in,
op of boven de grond. Bijvoorbeeld een damwandscherm. - De eigenaar van de grond moet zelf een procedure starten
om zijn schade vergoed te krijgen.
Het waterschap wil uw grond tijdelijk gebruiken
Het waterschap heeft soms tijdelijk ruimte nodig om te werken of om
een depot te maken om grond op te slaan. Hiervoor wil het waterschap
uw grond dan tijdelijk gebruiken. Het waterschap sluit dan graag een
gebruiksregeling met de eigenaren van de grond af.
Welke situatie is op u van toepassing?
Alle grondeigenaren krijgen een persoonlijk gesprek met de
omgevingsmanager en de rentmeester van het waterschap. We gaan met
elkaar in gesprek over uw specifieke situatie. En proberen in goed overleg
tot overeenstemming te komen over de koop van uw grond en/of het
maken van een andere afspraak (indien aankoop niet nodig is). Er zijn
twee situaties:
1. De dijk voldoet aan de waterveiligheidsnormen.
2. De dijk voldoet niet aan de waterveiligheidsnormen. Het project
Sterke Lekdijk voert de nodige maatregelen uit om de dijk weer
aan de waterveiligheidsnorm te laten voldoen.
Sub 1. Er is geen sprake van een waterveiligheidsopgave op uw perceel
Het waterschap wil uw talud en beheerstrook kopen om de
waterveiligheid ook op de langere termijn te verzekeren. Voor de
grond bieden wij u de marktwaarde. Wij vergoeden in deze situatie
geen deskundige als u deze inschakelt. Indien u de grond niet wenst
te verkopen, dan gaan we niet over tot onteigening.
Wel zullen we ook na de dijkversterking met u in gesprek blijven om te
bespreken of u alsnog de grond wil verkopen.
Sub 2. Op uw perceel moet een waterveiligheidsopgave uitgevoerd worden
Het waterschap biedt u een volledige schadeloosstelling voor de aan
te kopen grond. Dit houdt in dat we u de marktwaarde bieden voor
de grond. En dat we ook naar andere aspecten van schade kijken,
zoals inkomensschade als gevolg van de verkoop. U mag een adviseur
inschakelen om u te helpen. Het waterschap betaalt dit. Komen we er
niet uit? Dan gaan we in het uiterste geval over tot onteigening (grond
afnemen). Na het doorlopen van de wettelijke procedure wordt de grond
dan van het waterschap.
Regels voor de Lekdijk zijn vastgelegd in de Keur
Tot slot heeft het waterschap regels die voor de Lekdijk gelden. Deze
regels zijn vastgelegd in de Keur. Die regels gelden voor iedereen,
ongeacht wie er eigenaar van de grond is. U vindt deze regels op de
website van het waterschap: www.HDSR.nl. Typ in het zoekveld vervolgens
“de keur”.
Planning keukentafelgesprekken
Het waterschap gaat met alle grondeigenaren aan de Lekdijk in gesprek. Bij Salmsteke zijn de keukentafelgesprekken bijna afgerond. Bij de deeltrajecten Wijk bij Duurstede - Amerongen en Culemborgse Veer - Beatrixsluis lopen de keukentafelgesprekken volop. De gesprekken voor de overige deeltrajecten volgen onderstaande planning:
- Salmsteke – Schoonhoven: medio 2024
- Jaarsveld – Klaphek: medio 2024
- Irenesluis – Culemborgse Veer: 2e helft 2024
- Nieuwegein: 2e helft 2024
U ontvangt vanzelf een uitnodiging voor een keukentafelgesprek. U kunt in het document 'Hulp bij uw keukentafelgesprekken' via onze documentenpagina meer informatie vinden die u kunnen helpen bij deze keukentafelgesprekken. Heeft u vragen over uw situatie? Of wilt u uw stuk grond nu al verkopen aan het waterschap? Neem contact op met Mike Seelen van team Grondzaken, via sterkelekdijk@hdsr.nl of 06 11614770.
Stappenplan
- Keukentafelgesprek. In dit gesprek licht de omgevingsmanager het project en de mogelijke impact van de dijkversterking op uw eigendommen toe. Daarbij leggen we uit wat het waterschap van u wil huren, aankopen en/of waarvoor het waterschap een zakelijk recht wil vestigen. In dit gesprek vragen we uw toestemming om een taxatie op uw perceel te laten uitvoeren. Ook vinden we het belangrijk om te weten wat uw vragen, wensen, belangen en voorwaarden zijn.
- Taxatie. Een taxateur neemt met u contact op om uw perceel te taxeren. Het kan gaan om een stuk dijktalud, tuin, grond of in het uiterste geval een woning. De taxateur stelt vervolgens een taxatierapport op.
- Aanbod. Als het waterschap het taxatierapport heeft goedgekeurd, doet de grondverwerver u een aanbod. In een gesprek zal hij dit aanbod aan u toelichten.
- Overeenstemming. Als u akkoord bent met het aanbod, wordt de overeenstemming uitgewerkt in een overeenkomst. Bij aankoop en/of zakelijk recht zorgt de huisnotaris van het waterschap vervolgens voor de notariële afwikkeling. U ontvangt via de notaris de afgesproken financiële vergoeding.
De dijk is nu te steil
Om de dijk veilig te houden moet het waterschap de hele dijk goed kunnen onderhouden. Dus zowel het buitentalud als het binnentalud van de dijk.
Die taluds zijn nu op veel plekken te steil, soms doordat ze “uitgezakt” zijn, waardoor het weer (wind, neerslag, droogte) de dijken sneller aantast.
Bovendien zijn door de steilte de grasmat en de kleilaag moeilijk te onderhouden. Daarom wil het waterschap de taluds minder steil maken.
Hierdoor neemt de sterkte van de dijk toe, is de dijk beter bereikbaar en berijdbaar en neemt de kwaliteit van de grasmat toe. Vaak gaat het om het herstellen van de situatie zoals die na de laatste dijkversterking was.
Beheerstrook voor veiliger onderhoud
Het waterschap moet de dijk goed kunnen onderhouden. Hier heeft het waterschap een strook van 5 meter naast de dijk voor nodig. Dit noemen we de beheerstrook. Deze strook vormt samen met het talud een grasbekleding die bestand is tegen de invloeden van het weer. De beheerstrook is dus onderdeel van de dijk, waarbij de kwaliteit van de grasmat erg belangrijk is. En doordat de dijk en beheerstrook minder stijl zijn, kan het normale onderhoud van de dijk goed en veilig worden uitgevoerd.
Groot onderhoud
Waar geen waterveiligheidsopgave is, voert het waterschap groot onderhoud uit. Ook op deze percelen wil het waterschap graag het talud
en beheerstrook in eigendom krijgen. Hier zal het waterschap dit niet afdwingen. Op deze percelen vraagt het waterschap u toestemming om
deze werkzaamheden uit te voeren.
Bruikleenovereenkomst
Is de dijkversterking klaar? Dan heeft u de mogelijkheid om grond die u aan het waterschap verkocht (talud en beheerstrook) weer in gebruik te krijgen. Hiervoor stellen we een zogenoemde bruikleenovereenkomst op. Hierbij geldt:
- U hoeft niet voor het gebruik van de grond te betalen.
- De overeenkomst wordt voor onbepaalde tijd gesloten. Dit betekent dat er geen vaste einddatum is van de overeenkomst.
- De voorschriften zijn niet strenger dan de voorschriften in de Keur.
- Bij rechtsopvolging of verkoop van de grond sluiten we een nieuwe overeenkomst met uw opvolger.
- Het waterschap kan de overeenkomst alleen opzeggen
als de gebruiker zich niet aan de afspraken houdt. En/of als het waterschap de grond nodig heeft voor de waterveiligheid. - De overeenkomst wordt met de gebruiker van het perceel gesloten. Dit hoeft niet altijd de eigenaar te zijn.
Wat doen we met kabels en leidingen?
Voor de dijkversterking Sterke Lekdijk is het verleggen van kabels en leidingen noodzakelijk. Veel nutsleidingen liggen in de weg of voldoen niet meer aan de huidige normering. Deze leidingen moeten vooraf aan of gelijktijdig met de dijkversterking verlegd of vernieuwd worden. De kans is aanwezig dat de verantwoordelijke nutsbedrijven kabels en leidingen moeten verleggen op uw stuk grond. Hiervoor moet dan een zakelijk recht geregeld worden. Het waterschap probeert met de nutsbedrijven af te spreken dat de grondverwerving van de dijkversterking en het verleggen van kabels en leidingen door één en dezelfde grondverwerver wordt uitgevoerd. Hiermee houden we het voor u overzichtelijk.
Contact & meer informatie
Heeft u vragen of opmerkingen over grondverwerving bij het project Sterke Lekdijk? Neem contact op met Mike Seelen van team Grondzaken, via sterkelekdijk@hdsr.nl of 06 11614770. Voor meer informatie over het project Sterke Lekdijk verwijzen wij u graag naar onze website: https://www.hdsr.nl/beleid-plannen/sterke-lekdijk/. Wilt u een situatie bespreken over een specifiek deeltraject? Neem contact op met de omgevingsmanager van dat traject. U vindt de gegevens van de omgevingsmanagers op de deelprojectpagina's.