Capaciteit zoetwateraanvoer naar West-Nederland bij droogte verdubbeld

Tien jaar werk aan de capaciteitsvergroting van gemalen, sluizen en waterwegen in Utrecht voor de aanvoer van zoetwater is klaar, en dat is actueler dan ooit. Want het neerslagtekort in Nederland is al hoger dan in mei in droogterecordjaar 1976, destijds de aanleiding voor de aanleg van de voorloper van de Klimaatbestendige Water Aanvoer (KWA).

Donderdag 15 mei was de feestelijke afsluiting van het project Capaciteitsuitbreiding  Klimaatbestendige Water Aanvoer. Dit aanvoersysteem van zoetwater wordt ingezet tijdens extreem droge periodes en lage afvoeren van de grote rivieren. Verzilting en waterpeilverlaging kan dan namelijk onomkeerbare schade veroorzaken aan kwetsbare natuur, kapitaalintensieve gewassen, funderingen en dijken in het westen van Nederland. De Stichtse Rijnlanden heeft samen met Hoogheemraadschap van Rijnland tien jaar gewerkt aan tien projecten op drie routes om de aanvoer van zoetwater naar West-Nederland bij extreme droogte te verdubbelen.

Verdubbeling van de aanvoer van zoetwater bij droogte

Door het opheffen van flessenhalzen in sluizen en bij bruggen, het vergroten van weteringen en het verbeteren van gemalen in o.a. Utrecht, Nieuwegein, Lopik, Woerden, Stichtse Vecht en Bodegraven-Reeuwijk is het nu mogelijk om in plaats van 7 m3/s tot wel 15 m3/s zoetwater naar het westen van Nederland te pompen. De capaciteitsuitbreiding is geheel gefinancierd vanuit het Deltafonds; de totale kosten bedroegen 31 miljoen euro.

Steeds meer en vaker behoefte aan zoetwater

De klimaatscenario’s laten zien dat we in de toekomst steeds vaker te maken krijgen met langdurige droge periodes en toenemende zoetwatertekorten. De afgelopen decennia is de KWA vijfmaal ingezet: in 1993, 2003, 2011, 2018 en 2022.

Verschillende sprekers, onder wie deltacommissaris Co Verdaas en dijkgraaf Jeroen Haan van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, blikten terug op de werkzaamheden en vooruit.

Samenwerking tussen waterpartners

Dijkgraaf Jeroen Haan: "De Stichtse Rijnlanden heeft bij ernstige droogte nog niet de grote watertekorten zoals die in het westen optreden. Wij vinden het daarom logisch om onze buren in het westen te helpen: niet alleen met deze capaciteitsuitbreiding, waar veel collega's en aannemers aan hebben gewerkt, maar ook met goed beheer van het water via ‘Slim waterbeheer’ en ‘Stuurbaar Buffernetwerk‘. Maar dit is voor de toekomst niet genoeg.”

Technische oplossingen alléén niet meer voldoende

Deltacommissaris Co Verdaas: “Mooi dat we vandaag stilstaan bij de maatregelen die we de afgelopen jaren hebben genomen om in droge tijden extra zoetwater aan te kunnen voeren. Dit is belangrijk voor onze landbouw, om bodemdaling te voorkomen, voor de natuur en voor de bedrijven die zoetwater nodig hebben. We zullen in de toekomst vaker te maken krijgen met watertekorten. Daar zullen we ons op moeten aanpassen, door water slim te verdelen, de vraag terug te schroeven en voor een deel ook verzilting te accepteren. Lastige keuzes voor bestuurders op alle niveaus. Ik ben niet pessimistisch over ons vermogen die bocht te maken. Ik heb in ons land al prachtige voorbeelden gezien van ondernemers die zich, bijvoorbeeld op Schouwen-Duiveland of in de Achterhoek, aanpassen aan verdroging. Die ondernemers vragen van overheden wel duidelijkheid en perspectief. Keuzes maken en richting geven: dat is de verantwoordelijkheid waar we voor staan.”

Meer weten over de tien KWA+projecten waaraan gewerkt is?

Bekijk de pagina met kaart en korte docu en de filmpjes over de tien projecten op de website van De Stichtse Rijnlanden: Capaciteitsuitbreiding Klimaatbestendige Wateraanvoer - HDSR