Meest gestelde vragen over de KWA

KWA staat voor Klimaatbestendige WaterAanvoer (KWA) Midden Nederland. Dit is een bestaande afspraak tussen vier waterschappen en Rijkswaterstaat om in tijden van extreme droogte extra zoetwater aan te voeren naar West-Nederland om daar de verzilting tegen te gaan en een te kort aan zoetwater te voorkomen. De KWA is een afspraak tussen (de hoogheemraadschappen De Stichtse Rijnlanden, Rijnland, Delfland en Schieland en de Krimpenerwaard) en Rijkswaterstaat.

Het moment dat de KWA in werking wordt gesteld is officieel vastgelegd in een Waterakkoord. De KWA gaat in werking als er sprake is van:

• Een afvoer van de Rijn bij Lobith onder de 1100 m3
• Een verhoging van het chloridegehalte van de Hollandse IJssel bij de stormvloedkering bij Krimpen a/d IJssel (bemonstering RWS) en/of metingen van Rijnland bij boezemgemaal Gouda
• Een ongunstige weersverwachting (geringe neerslag en hoge temperatuur)

Vanaf maandag 18 juli 2022 12:00 uur geldt er een vaarverbod voor pleziervaartuigen in de Leidsche Rijn tussen de Haanwijkersluis in Harmelen en het Amsterdam-Rijnkanaal. Ook de sluis in Bodegraven wordt beperkt geschut. Lees er meer over in het bericht: Vaarverbod Leidsche Rijn en beperkt schutten sluis Bodegraven in verband met aanvoer extra zoetwater

Als door verzilting vanuit de Noordzee de normale waterinlaat vanuit de Hollandsche IJssel bij Gouda moet worden stilgelegd, voert De Stichtse Rijnlanden extra zoetwater vanuit de Lek en het Amsterdam Rijnkanaal naar het westen aan. Op basis van de huidige situatie gaat het om de aanvoer van 6,9 m3/seconde via verschillende wateraanvoerroutes.

Om dat extra water aan te kunnen voeren zijn verschillende maatregelen nodig. Een bijzondere maatregel is het aanzetten van gemaal De Aanvoerder bij de Meern; een gemaal dat alleen in actie komt tijdens de inzet van de KWA. In de normale situatie voert de Leidsche Rijn overtollig water uit de polders af naar het Amsterdam Rijnkanaal (in omgekeerde richting dus). Als de KWA in werking is, gaat de keersluis in de Leidsche Rijn die normaal gesproken altijd open staat, dicht. Gemaal de Aanvoerder pompt water uit het ARK via de Leidsche Rijn en Oude Rijn naar het westen. De stroomrichting van het water (normaal van Harmelen naar Utrecht) wordt dan omgedraaid en loopt van Utrecht naar Harmelen / Woerden / Bodegraven.

Voor meer informatie kunt u ook de animatie bekijken op ons YouTube kanaal.

KWA+ is het project Capaciteitsuitbreiding Klimaatbestendige Wateraanvoer. Binnen dit project, dat ons waterschap samen met Rijnland uitvoert tot en met 2024, wordt de capaciteit van de KWA uitgebreid van de huidige 6.900 liter naar 15.000 liter per seconde. Het aanvoeren van water gaat na afronding  van het project niet alleen meer via de sluis in Bodegraven, maar ook via de Waaiersluis in Gouda.

Het project KWA+ is onderdeel van het Deltaprogramma Zoet Water en wordt geheel gefinancierd door het Rijk.

Er zijn inderdaad verschillende projecten in uitvoering. Ook zijn een paar deelprojecten klaar.

• De Gekanaliseerde Hollandse IJssel is verdiept.
• Bij Park Oudegein in Nieuwegein zijn maatregelen getroffen zodat het gebied water af kan blijven voeren, ook als het water in het naburige kanaal ‘de Doorslag’ hoger staat dan normaal vanwege de KWA.
• De oevers langs de Leidsche Rijn zijn opgehoogd. Bij een aantal grondeigenaren waren de oevers te laag en ontstond bij de inzet van de KWA, wateroverlast op hun perceel. Die percelen waar dat het geval was, zijn opgehoogd.
• Twee bruggen over de Enkele Wiericke zijn vervangen, door bruggen met grotere doorstroomopeningen. Hierdoor kunnen we makkelijker extra water doorvoeren.
• Er is een nieuwe inlaat gebouwd bij gemaal Haarrijn langs de Leidsche Rijn. Via deze inlaat kunnen de achterliggende percelen vanuit het ARK van water worden voorzien in plaats van uit de Leidsche Rijn. Dit betekent extra doorvoermogelijkheid richting West-Nederland.
• Bij Polsbroek zijn de maatregelen nog in volle gang. De aannemer die aan het werk is, weet dat de KWA, ondanks de werkzaamheden, altijd in werking moet kunnen worden gesteld. Dit is dan ook geen probleem.
• De deelprojecten langs het Amsterdam-Rijnkanaal (bij gemaal Caspargouw, start augustus) in Nieuwegein (Doorslagsluis, start oktober) en Lopikerwaard (start voorjaar 2023) zijn in voorbereiding.

De uitbreiding van de KWA is een van de maatregelen uit fase 1 van het Deltaprogramma Zoetwater. Dit is een adaptief programma. Dit wil zeggen dat de KWA in verschillende stappen kan worden uitgebreid, afhankelijk van nieuwe klimaatscenario’s en sociaal economische veranderingen.

Sociaal economische veranderingen zijn bijvoorbeeld een toename in zoetwater vragende activiteiten (drinkwaterwinning uit oppervlaktewater, proceswater voor industrie en hoogwaardige teelten).

De eerste stap die nu actueel is, is het uitbreiden van de capaciteit van de KWA van 7 naar 15 m³/s, via zowel Gouda (Waaijersluis) als Bodegraven (sluis Bodegraven). In voorbereiding is een nieuw gemaal bij Wijk bij Duurstede, om het Kromme Rijn gebied van voldoende water te voorzien. Op langere termijn komen daar mogelijk nieuwe maatregelen bij.

Het antwoord hierop is moeilijk te geven. Voor het afschalen van maatregelen is het noodzakelijk dat de Rijn meer water aanvoert. En daarvoor is een flinke hoeveelheid neerslag nodig, zowel in het buitenland als hier. Voor de komende weken ziet het er niet naar uit dat het water in de rivier flink zal stijgen. Waarmee de maatregelen nog nodig zijn. Via het liveblog geven we steeds updates over de situatie.

Deze beperkte schutting is ingesteld vanwege de extra aanvoer van zoetwater naar het westen van Nederland (Klimaatbestendige Water Aanvoer (KWA)), via onder meer de Oude Rijn. Door de extreme droogte van de laatste weken dreigt verzilting van West-Nederland. Het verzilte water is onder meer schadelijk voor de natuur en de teelt van bollen, fruit, bomen en groente.
De doorvoer van zoetwater gebeurt in grote hoeveelheden: ca 7 m3 water per seconde passeert hier de sluis in Bodegraven. Deze stroom mag zo min mogelijk onderbroken worden door het schutten.

De extra aanvoer van zoetwater is sinds maandag 18 juli ingesteld en zal meerdere weken duren. In 2003 duurde de periode van beperkte schutting twee maanden. De KWA wordt alleen bij extreme droogte ingesteld; na 2003, 2011, 2018 en nu in 2022.

Ja, op de Leidsche Rijn tussen de Haanwijkersluis in Harmelen en het Amsterdam-Rijnkanaal geldt een vaarverbod. U kunt gebruik maken van omleidingsroutes. Houd u daarnaast rekening met verhoogde waterpeilen en stroomsnelheid op de Oude Rijn. Pas uw vaarsnelheid aan om schade aan oevers en aangemeerde schepen te voorkomen.